Prezentowana książka - o charakterze monograficznym - ma dość niezwykłą kompozycję. w części pierwszej przypomina kilka głosów z przeszłości XIX- i XX-wiecznej o Orzeszkowej, by zaraz potem, w rozdziale drugim, zebrać opinie polskich, rosyjskich i białoruskich badaczy o jej twórczości. Celowo wybraliśmy tu inną konwencję: przywołujemy wybrane fragmenty prac bądź specjalnie dla nas napisane wypowiedzi tak znanych badaczy, jak Józef Bachórz, Barbara Bobrowska, Danuta Danek, Zbigniew Fałtynowicz, Halina Krukowska, Aneta Mazur i Ewa Nawrocka. Wreszcie rozdziały trzeci i czwarty przynoszą dużą partię rzeczy naprawdę nowych o twórczości autorki "Marty", oglądanej i z polskiej, i z białoruskiej, a czasem polsko-białoruskiej optyki. [prof. Jarosław Ławski]

Autorka książki ujmuje "sprawę Zapolskiej" z różnych perspektyw, mając na celu nowe, przekraczające stereotypy i etykiety, odczytanie różnego rodzaju tekstów pisarki, w tym przede wszystkim tekstu życia i osoby. Perspektywą wyjściową i najogólniejszą, kontrolującą pozostałe, jest deklarowana przez dr Janicką "trzecia droga" pomiędzy "tradycją historycznoliteracką" a "refleksją feministyczną", którym to drogom i ich sposobom postawienia "sprawy Zapolskiej" poświęcona jest druga część rozprawy. [...] Co wnosi do wiedzy o Zapolskiej skrystalizowanie i zastosowanie "trzeciej drogi"? Przede wszystkim skupienie uwagi na osobie Zapolskiej pozwala rzeczywiście wzajemnie uspójnić różne istniejące oświetlenia życia i twórczości pisarki. W poszczególnych fazach jej biografii, począwszy od okoliczności debiutu, a kończąc na okolicznościach śmierci, pogrzebu i procesu spadkowego, badaczka odnajduje różne mechanizmy i różne formuły skandalu, który utożsamia tę biografię. W tym świetle kategoria przekroczenia granic wrażliwości epoki, wywołującego skandal, dotyczy zarówno literackiego, jak osobistego, kobiecego temperamentu Zapolskiej. [Z recenzi prof. Ewy Ihnatowicz]

I. STEFANA GRABIŃSKIEGO NOWELISTYKA GROZY: 1. Wprowadzenie do obszaru badań ; 2. Koncepcja hypnos fiction i jej kategorie ; 3. Genologia ; 4. Nowela jako gatunek literacki ; 5. Nowożytna nowelistyka fantastyczna ; Zagadnienia "fantastyki" i "fantastyczności" - przegląd koncepcji: Romantyczne koncepcje, Przełom XIX/XX wieku, Fantastyka do lat 80. XX wieku, Fantastyka w ujęciach najnowszych, "Fantastyczności" w reflekscji Grabińskiego ; Konkluzje. II. MIĘDZY HIPNOZĄ A ŚMIERCIĄ: 1. Dlaczego hypnos fiction? 2. Bez-czas ; 3. Bez-ruch ; 4. Bez-miar ; 5. Wnioski końcowe. III. HYPNOS FICTION W KONTEKŚCIE NOWELISTYKI ALLANA POEGO I HOWARDA PHILLIPSA LOVECRAFTA: 1. Wprowadzenie ; 2. Grabiński - Poe ; 3. Grabiński - Lovecraft ; 4. Konkluzje. Funkcjonalność modelu. IV. POWIEŚCI GRABIŃSKIEGO W ŚWIETLE ŻYWIOŁÓW I KONCEPCJI HYPNOS FICTION: 1. Wprowadzenie ; 2. "Salamandra" ; 3. "Cień Bafometa" ; 4. "Klasztor i morze" ; 5. "Wyspa Itongo" ; 6. Forma i przekroczenie.

Narodziny nowoczesnej świadomości : młodzi pozytywiści warszawscy : "Przegląd Tygodniowy" 1866-1876 - projekt i jego realizacja / Anna Janicka. I. PISMO, REDAKTOR, EPOKA: Młodzi pozytywni - przecieranie dróg ku polskiej przyszłości / Alina Kowalczykowa. Pozytywizm - modernizacyjny impuls kultury polskiej / Anna Janicka. Adam Wiślicki - pozytywista z krwi i kości / Anna Małgorzata Pycka. Figura "redaktora" w "Przeglądzie Tygodniowym" (rocznik 1866) / Małgorzata Burzka-Janik. Model poezji w "Przeglądzie Tygodniowym" (rekonensans) / Tadeusz Budrewicz. Deskrypcje oświecenia. Pozytywiści wobec tradycji i kultury rozumu. Przypadek "Przeglądu Tygodniowego" / Dawid Maria Osiński. Adolf Dygasiński jako współautor Ech Warszawskich - rubryki felietonowej "Przeglądu Tygodniowego" / Barbara Bobrowska. II. KOBIETA I MĘŻCZYZNA W ŚWIECIE IDEI: W służbie prawdy i postępu. Ideał antropologiczny uczonego (mężczyzny) we wczesnej publicystyce "Przeglądu Tygodniowego" / Tomasz Sobieraj. Adwokat sprawy niewieściej. O dwóch cyklach artykułów Aleksandra Świętochowskiego w "Przeglądzie Tygodniowym" / Mateusz Skucha. "Anioł z patentem" i dzielna lekarka - ewolucja obrazu kobiety uczonej na łamach "Przeglądu Tygodniowego" w latach 1866-1875 / Agnieszka Bąbel. "Geniusz kobiety" - Adam Wiślicki i "sprawa kobieca" na łamach "Przeglądu Tygodniowego" / Hanna Ratuszna. Pozytywistyczny homo oeconomicus Adama Wiślickiego (1867) / Monika Jurkowska. W poszukiwaniu transcendencji. Pozytywiści za tajemniczą zasłoną / Michał Siedlecki. Pozytywiści, Gloger, Orzeszkowa, Balicki : przełamywanie traumy / Jarosław Ławski. Sienkiewicz w "pozytywistycznym słoneczniku" / Tadeusz Bujnicki. Co Sienkiewicz przywiózł z Ameryki? Wokół podróży z 1876 roku / Jolanta Sztachelska. III. SZTUKA, TEATRALNA, GATUNKI: Opera w oczach pozytywistów / Małgorzata Sokalska. Felietonistyka teatralna Józefa Kotarbińskiego ("Przegląd Tygodniowy" 1866-1876) / Anna Sobiecka. Debiuty dramatopisarskie na łamach "Przeglądu Tygodniowego" w latach 1866-1876 / Jolanta Dragańska. Na marginesie antropologii teatru. Odwóch recenzjach "Księżnej Jerzowej" Aleksandra Dumasa (syna) / Łukasz Zabielski. Osobliwości ogłoszeń prasowych. O reklamie w "Przeglądzie Tygodniowym" / Piotr Drozdowski. Humoreska na łamach "Przeglądu Tygodniowego" (1866-1976). Rekonensans / Urszula Adamska. "Przegląd Tygodniowy" w zwierciadle satyry / Marek Dybizbański. Pozytywizm jako trop interpretacyjny w "Fachowcu" Wacława Berenta? / Iwona E. Rusek. IV. KONTEKSTY ŚRODKOWO- I WSCHODNIOEUROPEJSKIE: Pozytywizm kijowski versus pozytywizm warszawski. Wizje świata i człowieka / Mariya Bracka. O piśmiennictwie rosyjskim na łamach "Przeglądu Tygodniowego" w latach 1866-1876 / Sylwia Karpowicz-Słowikowska. Idee pozytywizmu warszawskiego i ich odbicie w twórczości pisarzy litewskich drugiej połowy XIX wieku / Andrzej Baranow. Aleksander Jelski w zwierciadle korespondencji z Janem Kałowiczem / Ihar W. Żuk. Spektrum problemów pozytywistycznych w publicystyce "Odesskiego Wiestnika" w latach 70. XIX wieku / Natalia Maliutina. Recepcja pozytywizmu w pracach filozoficznych Włodzimierza Lesiewicza / Sonia Demianova. Pozytywistyczne reminiscencje w czasopiśmie "Varpas"/ Halina Turkiewicz. Moralność i stereotyp. Emancypacja w powieściach Iwana Wazowa i Todora Włajkowa / Milen Mitew. Traktat Handlu i żeglugi pomiędzy Cesarstwem Rosyjskim i Królewstwem Francuskim z dnia 2/14 czerwca 1857 roku jako zalążek polityki rosyjskiego pozytywizmu gospodarczego / Marek Rutkowski. Aneks: "Dziedzictwo pozytywizmu - dziś". Panel w Muzeum Historycznym w Białymstoku, 5 grudnia 2014 roku.